Wystawa o Stefanii Ulanowskiej w muzeum w Wielonach

W muzeum w Wielonach (Viļānu novadpētniecības muzejs) w powiecie rzeżyckim 13 grudnia 2017 r. została otwarta niewielka ekspozycja pt. Łatgalia i jej mieszkańcy w XIX wieku w pracach polskiej etnografki Stefanii Ulanowskiej (Latgale un tās iedzīvotāji XIX. gs. Poļu pētnieces Stefānijas Uļanovskas etnogrāfiskajos darbos). Wystawa to pierwszy etap większego projektu, mającego przybliżyć życie i twórczość S. Ulanowskiej, której trzytomowa praca Łotysze Inflant Polskich (ukazywała się w „Zbiorze Wiadomości do Antropologii Krajowej” 1891, 1892, 1895) na trwałe wpisała się w kanon kultury łotewskiej. Na wystawie, której pomysłodawczynią jest Dorota K. Rembiszewska z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, a realizatorką kierowniczka muzeum w Wielonach Margarita Skangale, nie ma co prawda przedmiotów należących do Stefanii Ulanowskiej, za to można przeczytać fragmenty jej artykułów, kserokopie listów (z archiwów w Krakowie i Wilnie), które pisała do znajomych i redaktorów różnych czasopism. Szczególnie ważna dla mieszkańców Łatgalii jest korespondencja z Janem Karłowiczem (redaktorem miesięcznika geograficzno-etnograficznego „Wisła”), gdzie można znaleźć sporo ważnych informacji dotyczących ówczesnych Wielon. Zwiedzający będą również mogli obejrzeć. kopię niedrukowanego rękopisu Łotyszy Inflant Polskich z Archiwum PAN i PAU w Krakowie. W 2016 r. te niepublikowane fragmenty zostały wydane w tłumaczeniu łotewskim: Stefānijas Ulanovskas, Poļu Inflantijas Latvieši. Etnogrāfisks tēlojums. Na miłośników dawnych baśni, opowieści czekają nagrania – w trzech wersjach językowych (po łatgalsku, po rosyjsku i po polsku) – z tekstami wybranych bajek, legend spisanych przez Stefanię Ulanowską. Otwarcie ekspozycji w wielońskim muzeum było także okazją do spotkania osób, które wzięły udział w ekspedycji śladami Stefanii Ulanowskiej w 2016 r. Jedną z uczestniczek tej interesującej wyprawy była prof. Angelika Juško-Štekele prorektor Rēzeknes Tehnoloģiju akadēmija, która wręczyła tabliczki okolicznościowe z wizerunkiem S. Ulanowskiej, wykonane w tej uczelni. Na podkreślenie zasługuje wielkie zaangażowanie miejscowego samorządu w upowszechnianie wiedzy o Stefanii Ulanowskiej. Bez zaangażowania miejscowej rady powiatu, w tym przewodniczącej Jekateriny Ivanovej i kierującej wydziałem kultury Ilgi Morozovej, powstanie wystawy, zorganizowanie badań terenowych nie byłoby możliwe. Warto przy okazji dodać, że władze Wielon czynią starania o odrestaurowanie dawnego dworu Janowskich. Dorota K. Rembiszewska Fot. Jeļena Litvjakova, Dorota K. Rembiszewska