14 lutego obchodzimy 80. rocznicę przemianowania Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Zmiana nazwy miała podkreślić, że jej żołnierze walczą w strukturach Polskich Sił Zbrojnych, bezpośrednio na terenach okupowanej Polski. 14 lutego 1942 roku, z rozkazu Naczelnego Wodza generała Władysława Sikorskiego, zbrojne struktury Polskiego Państwa Podziemnego, Związek Walki Zbrojnej – zmienił się w Armię Krajową.
Zadaniem Armii Krajowej było tworzenie struktur wojskowo-organizacyjnych na czas okupacji dla mobilizacji społeczeństwa do walki bieżącej, ochrona Polskiego Państwa Podziemnego oraz odtworzenie armii na czas otwartej walki o niepodległość, czyli przygotowanie kraju do powstania powszechnego. Działalność AK prowadzona była w dwóch formach: utworzenie struktur wojskowych i organizacyjnych na czas okupacji oraz przygotowania armii konspiracyjnej na czas otwartej walki o niepodległość. Odtwarzanie Sił Zbrojnych prowadzone było przez cały czas w okupacji i przyjęło formę tworzenia wojskowych struktur terenowych, w końcowym etapie wojskowych struktur taktycznych. Armia Krajowa budowała równoległy aparat administracyjny, tworząc Administrację Zmilitaryzowaną.
Największą operacją militarną Armii Krajowej było powstanie warszawskie, które trwało od 1 sierpnia do 3 października 1944 r. Strategicznym celem AK, który nie został zrealizowany było przeprowadzenie powstania powszechnego w okupowanej Polsce, w ostatniej fazie II wojny światowej. Oddziały Armii Krajowej zorganizowały także akcję „Burza”, która była operacja wojskową skierowana przeciwko wojskom niemieckim. Trwała ona od stycznia 1944 r. do stycznia 1945 r. Oddziały Polski Walczącej dokonały w latach 1942–1945 ponad 110 tysięcy większych akcji zbrojno-dywersyjnych, z czego 6243 akcje zostały przeprowadzone przez większe siły partyzanckie. Wykonano ponad 2300 ataków na transport, wykolejono ok. 1300 pociągów, które wiozły wojsko lub zaopatrzenie na front. Polska konspiracja związała znaczne siły niemieckie – do walki z partyzantami Niemcy musieli ściągnąć siły odpowiadające 850 batalionom przeliczeniowym.
W czasie okupacji niemieckiej polska Armia Krajowa miała także swoje komórki na Łotwie, działała tu sieć wywiadowcza Związku Walki Czynnej, a później Armii Krajowej. Szczególnie aktywna działalność miała miejsce w ramach struktury dywersyjnej „Wachlarz” – na Brasławszczyźnie i przygranicznych terenach Łotwy przeprowadzono kilkanaście ataków na transporty kolejowe, spalono transport benzyny pod Turmontami, magazyn paszy w Ignalinie, wielokrotnie niszczono linie telekomunikacyjne, a także wykonano wiele akcji mających na celu zdobycie broni. Przed Domem Polskim w Dyneburgu stoi głaz upamiętniający poległych żołnierzy V Odcinka Wachlarza (Wilno – Dyneburg – Połock – Ryga). Dowódcą odcinka był por. Jan Smela ps. „Lipek”, od czerwca 1942 roku kpt. Leon Koplewski ps. „Bezmian”. Swoją placówkę w Dyneburgu miał także 24. Oddział AK (Wilno – Karolinowo – Turmonty – Dyneburg). Wielu łotewskich Polaków zostało aresztowanych przez gestapo, zamordowanych albo zamkniętych w obozach koncentracyjnych.

„Składamy dzisiaj hołd pamięci żołnierzy Polski Podziemnej. Pochylamy głowy na znak szacunku dla ich czynów, ofiar i zwycięstwa” – napisał prezydent Andrzej Duda w liście z okazji 80. rocznicy przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Centralne obchody odbyły się przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.
